tag:blogger.com,1999:blog-2771324757385312284.post4373018364296830220..comments2023-12-15T05:19:45.164-08:00Comments on In Memory of Lorena Barros: Unknownnoreply@blogger.comBlogger1125tag:blogger.com,1999:blog-2771324757385312284.post-89370765315972245212012-03-17T21:44:41.143-07:002012-03-17T21:44:41.143-07:00Nagkasama kami ni Lorena nang maigsing panahon sa ...Nagkasama kami ni Lorena nang maigsing panahon sa isang UG house noong panahon ng martial law. She was then a nursing mother. Masaya ang maliit naming grupo -- bagamat laging nakaalerto sa maaaring pagkabunyag sa aming kinaroroonan. Bukod sa mga political discussion ay nagkukuwentuhan din kami tungkol sa buhay-UP noong panahon ng aktibismo at wala pa ang batas militar. Lahat kami'y mga manunulat sa UG house na iyon. Pagkaraan ay naiwan na kami sa lungsod at si Lorena ay nagtungo na sa kanayunan, at malamang na naiwan sa pamilya ang kanyang sanggol -- ito pa lamang ay isa nang napakalaking sakripisyo para sa isang ina, ngunit si Lorena ay hindi lamang isang ina. Nabalitaan na lamang namin pagkaraan ng ilang buwan ang pagkakapaslang sa kanya. Marami na ang nasulat na parangal at papuri sa kanyang naging buhay at pag-aalay sa bayan. Narito ang aking ambag, dalawang bersiyon sa dalawang wika ng iisang damdamin ng paghanga't pagpapahalaga:<br /><br />TAGULAYLAY KAY LORENA, MAKATANG YUMAO'Y WALANG KAMATAYAN<br /><br /> may dagim ang langit<br /> may apoy sa natigmak na lupa<br /> nang nulas sa mga burol<br /> ang huli mong lunting tula<br /><br /><br />Mutya ka noon ng palaspas at kawayan<br />Sa hantungang may tanod na bundok at burol.<br />Maging ang bato’y napahumindig, sa pagtapyas<br />Ng tinggang namuhi sa tatag ng tanggulan.<br /><br />Dumagsa pagkaraan ang ulan ng Enero<br />Itinakas ang dagtang tumagas upang ito’y<br />Ilagak sa bukal na tungong kapatagan.<br /><br />Lupa kaya’y nagtaka? Kay-init ng katawan mo<br />Anong payapang nahandusay, yumakap sa damo<br />Sa tinik at luwad ng pinithayang larangan.<br /><br />Minsan, tinulaan mo ang ligaw na liryo.<br />Paano pa napansin ang rilag ng kasukalan?<br />Yaon kaya’y biglang haraya ng patutunguhan<br />O harding pinangarap pagkalipas ng bagyo?<br /><br />A, ikaw rin yaong liryo, babaing nag-ingat<br />Ng liwanag, lakambining tumanglaw sa landas<br />At kadawagang siil-siil ng habagat.<br /><br />Panahon pa ng luksa, ngunit buháy ang alab<br />Ng kamay mong dumampi’t labing pinarilag<br />Ng tula, tula sa pag-ibig ng diwang alitaptap.<br /><br />Ito’y aming tataglayin habang talunton ang dilim<br />Sa pinagtamnan mo ng manigong bulaklak.<br /><br />Bicutan, 1978<br /><br />TO A POET DYING IMMORTAL<br /><br /> Yesterday I had a talk<br /> With an old man<br /> Who had your eyes—<br /> The same laughing squint<br /> Hiding a watchfulness<br /> That catches even hints <br /> Of rainbows.<br /><br /> —Maria Lorena Barros<br /><br />Fronds, unbidden, danced into crosses<br />upon a death ground of proud trees<br />and humble hills. The birds knew when<br />to chirp their elegies.<br /><br />The rocks seemed to renew themselves<br />in anger, where they had been chipped<br />by lead warring against earth.<br /><br />Rains poured in January<br />they spirited away your blood<br />into the roots of quiet bamboo, into<br />the headwaters of lowland springs.<br /><br />The earth must have felt wonder<br />this warm body has slumped so nobly<br />clutching the clay beneath grass<br />a prophecy of reunion, coming home.<br /><br />You had written of lilies in the forest<br />undergrowth, unfolding like remembered<br />eyes of your one love, eyes more constant<br />than the glimmer of fireflies, lilies like<br />night-cleaving signs in a dark season <br />of recurring monsoons.<br /><br />The sudden forest end was only a few <br />moments of pain, yet we shall need a brave<br />cycle of nights, days, a lifetime <br />of darkness and light, to keep holding on<br />to your hands, to feel your spirit fully<br /><br />that leads us towards those trails<br />where you planted your flowers.<br /><br />Diliman, 1983<br /><br />EDGAR B. MARANANedhttps://www.blogger.com/profile/14136594202104739141noreply@blogger.com