June 6, 2013


TWO POEMS (1)


I                                                                       II


So this                                                 Cool breezes gently touch
is how it is                                                       cold tombs still clean
after the sacrifice                                            from November’s brush
bare altar                                                         the dead are deadly calm.
Solemn rows of                                              
once more waiting pews                                 I feel the wetness of
only the sunshine now                                    the greedy grass
on the marbled aisles                           and I think of
and a little red light.                            The Christ born to give life
and the dead who are deadly calm.
And yet                                                          
it is right                                                          And I say
for, satiated,                                        o lord, forgive me but
What need was there to stay?           I cannot see
the dead so deadly calm
alive.



 The Weekly Nation
 August 1, l966

April 29, 2013


DALAWAMPU’T ISA


Botante na ko-aks pare
tumatanda tumatanda
humahaba ang baba
boboto ba ko-aks pare
kanino pare

kay Marcos at Lopez walang kapari sa kaariang
labis problema sa bigas kanilang nilutas sa dolyar-
Rockefeller o Big White Father Mabuhay Marcos at
Lopez sigaw ng patay sa kapatagang luzon at ng mga
taong pagong (sunong-sunong ang buong kabuhayan at
dikit ang tiyang bulatihin sa daan) Mabuhay!

Botante na ko-aks pare
tumatanda tumatanda
lumalabnaw ang dura
boboto ba ko-aks pare
para ano pare

No comment lang silang lahat mamamatay na ‘ko nang
dilat The life you save Osmenang tagapagligtas ay
isa pa ring dilang bibigkas ng hosana’t sisipsip sa
pundilyong kano, isa pa ring mangmang na aasa sa
pangakong mapapako sa tubig ng balong artesian ng
isa nang yumao Pag nanalo si Osmena siya’y tiyak
na tataba.

Botante na ko-aks pare

Philippine Collegian
Sept. 3, l969









March 23, 2013

Mensahe sa Luksang Parangal para kay Laurie.  Binasa at sinulat ni Felicidad Ramos, pinakabatang kapatid ni Nanay Alicia Morelos noong Abril 2, 1976.


Aking mga kapatid,

Dapat sana'y ang ina ni Laurie ang nasa harap ninyo ngayon, subalit ang aking kapatid ay nagdadalamhati at hindi makakayanan ng kaniyang kalooban ang magsalita sa inyo.  Kaya't ako ngayon ang naghahatid sa inyo, sa ngalan ni Alicia sampu ng buong kamag-anakan ni Wowie, ang walang katapusang pasasalamat sa inyong lahat na nakikihati sa aming kalungkutan at tumulong sa pagsasa-ayos ng bangkay ng aming si Wowie.

Nais kong isiwalat sa inyo ngayon ang isang katangian ni Laurie na sapul sa kanyang pagkabata ay kanya nang taglay - ang pagmamahal sa mahihirap at ang kawalan ng ugaling makasarili.

Nang si Wowie ay nasa mababang paaralan pa lamang may isang ugali siya na hindi maalis sa king ala-ala kailanman.  Sa tuwing magdadapit hapon ay tatayo siya sa bintana sa likod ng bahay at hihintayin ang oras ng pagkain ng mga "squatters."  Tinatanaw niyang pilit ang sistema ng kanilang pagkain, ano ang kanilang ulam, sapat ba ang kanin o inirarasyon lamang?  Ang larawan na kanyang laging nakikita ay mga platong may kanin at platito ng asin.  Araw-araw ay iyan ang kanyang nakikita.  Mananaog na siya at walang sawang itatanong na paulit-ulit sa kanyang ina kung walang magagawa ang sinuman para sa mahihirap na iyon.  "Ano ang ginagawa ng pamahalaan para sa kanila?  Tayo, Nanay, wala ba tayong magagawa para sa kanila?" Iyan ang aming si Wowie!  Ang kanyang puso't kalooban ay nasa mahihirap at ang ginawa niyang pangarap sa buhay ay ang mahango sa karalitaan ang mga kapus-palad na ito.  Si Wowie, na kahit naghahapdi ang tiyan sa gutom ay ibibigay pa rin sa mahirap ang kanyang kakainin ay naririto ngayon at isa ng bangkay.

Subalit ang buhay ni Wowie ay hindi dito natapos.  Ito pa lamang ang simula.  Kung magiging makahulugan ang kanyang buhay ay walang makapagsasabi.  Ang nalalaman ko lamang ay ito...ang makapagbibigay ng kulay sa kanyang buhay ay tayo.  Ang pinasimulan ni Wowie ay ang pag-alay ng kanyang buhay sa kapakanan ng mahihirap na mayroon ding karapatang lumigaya sa buhay.  At yamang nasa ating mga kamay  ang katuparan ng mithiing ito ni Laurie, ako ngayon ay nakikiusap sa inyong lahat na huwag kayong maging maramot sa pag-ambag ng tulong upang huwag masayang ang pasimulang ibinigay sa atin ni Laurie.

March 3, 2013

WALANG PUWANG ANG HINAGPIS
ni Joey C. Papa

Marami akong hinangaang mga kapwa aktibista noong mga una at huling mga dekada ng ’69 at ‘70 at ang isa sa kanila ay si Lory Barros, naging tagapangulo ng Malayang Kilusan ng Bagong Kababaihan o MAKIBAKA.

Hanggang ngayon ay buong-buo pa ang mukha at ang buong katauhan ni Lory sa aking isipan. Hindi maiaalis sa alaala ko ang masayahing mukha niya na waring laging may nakahandang ngiti sa mga kapwa aktibista at maging sa mamamayang pinag-alayan niya ng kanyang buhay hanggang sa huling sandali ng kanyang pakikibaka laban sa mga sumusupil sa karapatan ng mamamayang Pilipino.

Ang mga ngiti ni Lory sa oras ng mga krisis o kagipitan ay hindi nawawala at lagi siyang kinakitaan noon ng matibay na paninindigan sa pagharap sa anumang uri ng pagsubok.

Maraming pagkakataon na nakita kong nananatiling buo ang kalooban ni Lory sa mga gipit na pagkakataon. Sa loob ng Fort Bonifacio na kung saan nagkasama kami bilang mga bilanggong pulitikal, ipinamalas niya ang katatagan noong nalaman niyang nadakip ang asawa niyang si Mon Sanchez.

Pinahihirapan daw si Mon, kuwento niya sa ‘kin. Pinipilit daw sumanib si Mon sa mga sundalong militar at kung anu-ano pang mga balitaang nakarating kay Lory. Waring ‘di pinansin ‘yon ni Lory. Ngunit sa mga pag-uusap namin, naramdaman ko rin ang kalungkutan na pilit niyang ibinabaling sa rebolusyonaryong katatagan. Nalagpasan niya ang krisis na ‘yon hanggang sa isa siya sa mga tumakas na Bilanggong Politikal (BP) mula sa pakakapiit sa Ipil Detention Camp sa Fort Bonifacio noong l974.

Dahil sa pagtakas na naganap, naghigpit ang administrasyon ng mga sundalo at naapektuhan ang mga pagdalaw ng mga pamilya ng mga bilanggong pulitikal.

Sa isang yugto ng aming pagkakapiit, naglunsad ang mga bilanggong pulitikal ng isang hunger strike sa loob ng detention camp. Isa si Lory sa mga nagbigay ng mahusay na pamumuno upang hindi bumaba ang moral ng mga BP. Hindi pinapapasok ang mga dalaw namin. Ibig sabihi’y pati ang mga pagkain at pangangailangan ng mga bilanggo ay hindi pinapayagang makapasok sa loob ng bilangguan. May ilang bilanggong pulitikal ang agad na pinanghinaan ng loob at nagpasyang tumiwalag sa hunger strike. Ngunit ang mayorya ng mga BP ay nanatiling naninindigan sa inilunsad na welga.

Maliwang ang sinabi noon ni Lory. “Nakakulong na tayo. Nakatikim ng pagmamalupit, tortyur, paglapastangan, at pagkakait ng mga karapatang pantao. Ikinulong na tayo, pinahihirapan pa rin tayo. Kaya walang mawawala sa ‘tin kung lalaban tayo ngayon sa pamamagitan ng hunger strike.”

Dahil sa mga salitang ‘yon, maraming mga bilanggong tumiwalag at humiwalay sa strike ang muling lumahok at nagpatuloy sa welga nang may panibagong katatagan.

Sa loob din ng Ipil, mahusay na niliwanag ni Lory na ang bawat isang aktibistang bayan ay kailangang pagsumikapang pag-aralan ang pagsasalita ng mahusay at maliwanag sa harap ng masa. Sinabi niya ito sa harap noon ng tagumpay ng mga pagtatanghal pangkultura at katatapos na timpalak bigkasan sa loob mismo ng bilangguan. Sa kanyang karanasan, marami pa ring mga aktibista aniya ang nananatiling tahimik kung kaharap ang masa lalo na sa mga lalawigan. Sa madaling salita, kailangang maging isang manggagawang pangkultura o “artista” rin ng bayan o alagad ng sining ang mga aktibista ng sambayanan.

May pagtatanghal naman noon sa UP ang Tanghalang Bayan, isang grupong pangkultura na kinabibilangan ng mga kabataang taga-Tundo at dito’y nasaksihan ko ang kahandaan ni Lory sa pagtulong sa mga kasama sa dulaang nabanggit. Kinailangang may maghampas ng kahoy sa sahig para magsilbing tunog ito ng putok ng baril dahil kinulang ang mga tauhan ng dula. Simbilis ng kidlat na kinuha ni Lory ang kahoy at inihampas niya ito sa sahig.

Laking tuwa ng mga kasapi ng Tanghalang Bayan. Natutuwa ako dahil nakita ko si Lory na masayang-masaya, tumatawa, na siya’y nakalahok din daw sa isang pagtatanghal kahit tagahampas lang daw ng kahoy. Mula noon ay naging malapit si Lory sa mga kasapi ng nabanggit na tanghalan.

Hindi mahalaga kay Lory kung siya man no’n ay Tagapangulo ng Makibaka o isang pangkaraniwang kasapi lamang. Ipinakita niya ang halaga ng kolektibong pakikilahok sa anumang pagkilos, ikaw man ay baguhan o beterano, o kaya’y pinuno o lider. Walang malaki at maliit na gawain para sa isang tunay na aktibista ng bayan.

Noong naganap naman ang Diliman Commune, isang kilos protesta ng mga mag-aaral ng University of the Philippines (UP) laban sa administrasyon ng unibersidad, “sinakop” ng mga mag-aaral ang kabuuan ng UP at isa si Lory sa mga nangungunang lider sa pagkilos na ito. Nakalulungkot na kasabay ng pagkilos na ito ay ang pagkamatay ni Felix Rivera sa isang pakikibaka sa isang lalawigan sa Hilagang Luson. Habang nagpupulong kami sa unang palapag ng Vinzon’s Hall, napansin kong nagmamadaling umakyat si Lory sa itaas ng gusali. Pagbaba niya ay halatang namumugto ang kanyang mga mata. Napag-alaman ko pagkaraan na nasawi ang kanyang kasintahang si Felix. Nilapitan ko siya upang makiramay ngunit hindi pa ‘ko nakapagsasalita ay tinapik na niya ‘ko sa balikat at nakangiting sinabi na bumalik na kami sa puwestong aming binabantayan.

Laging nagingibabaw kay Lory ang kapakanan ng bayan. Ikalawa lamang sa kanya ang pansarili niyang interes. Walang puwang ang hinagpis kay Lory. At maraming mga nakipaglaban noon sa kalayaan ng bayan ang “nahawahan” ng ganitong katatagan ni Lory.

Kaya maaari akong tawaging isang Loryista. ####



Tungkol sa may akda:  
Joey Papa, who wrote the piece is a Carlos Palanca awardee for full length play, first and third prizes; author and creator of Batibot, the stage play; story and screen play writer; TV/Video documentary writer and director and currently President of Bangon Kalikasan Movement.



January 4, 2013

SI LORY SA AKING PAGKAKILALA

Ang madaling magbalik sa aking alaala kaugnay ni Kasamang Lory ay noong nasa ikalawang buwan na ako sa “safehouse” na kinabibimbinan ko noon mula nang ako’y mahuli noong Enero 17, 1976.  Tapos na ang pambubugbog at pagpapahirap sa katawan; nagpasasa na ang mga humuli sa paglalapat ng pahirap sa kaisipan at kalooban: pang-iintriga, maling balita at pananakot sa layuning papanghinain ang loob.

Minsan, isang araw ng Marso, nakangising pumasok ang isang opisyal  ng ahensiyang humuli sa akin (5th CSU, ngayo’y RSU4), dala dala ang isang dyaryo.  Inihagis sa akin at ipinabasa.  Nakapagtataka, sapagkat sa buong panahong inilagi ko sa safehouse na iyon, ni minsa’y hindi ako pinahintulutang magbasa ng kahit ano (kahit komiks)!  Saka ko na lamang nahinuha ang pakay nang matunghayan ko ang balita ng pagkamatay ni Lory sa isang “enkuwentro” sa Mauban, Quezon.

Napatigagal ako at matagal na hindi makapag-isip nang mahinahon.  Sa paano’ys isang matalik na kaibigan at kasama si Lory.  Tila nagka-epekto ang gustong mangyari ng walang hiyang opisyal.

Marami nang bagay ang ikinababahala ko nang mga panahong iyon – lalo na ang katayuan ng mga mahal sa buhay.  Dumating ang puntong nag-alala na ako sa demoralisasyong unti-unting gumagapang sa kalooban ko.  Hanggang naipasiya kong walang mahihita sa pagpapakalulong sa pagkaawa sa sarili at kung minsa’y paninisi sa iba.  Isang mabisang paraang ginawa ko ay ang pag-ala ala sa mga bayani at martir ng Rebolusyon.  Si Lory at ang mga panahong nagkasama kami sa ilang gawain ay naging mahalagang bahagi sa landas ng aking pagpapanibagong tatag habang nasa kamay ng kaaway.

Una kong nakita nang personal si Lory noong Abril ng 1971 sa Isabela.  Isa siya sa mga kinatawan ng mga propagandistang ipinadala roon para maghanda sa isang pambansang komperensiya ng mga propagandista.  Dapat pansining siya lamang ang babaeng kinatawan doon.

Bago kami nagtagpo ay matunog na rin ang kanyang pangalan bilang isa sa mga sulong na element ng kilusang kababaihan; patunay nito ang pamumuno niya sa MAKIBAKA, isang pambansang demokratikong organisasyon ng kababaihan noong bago ipataw ang Martial Law.  Ang unang impresyong nakintal sa akin sa una naming pagkikita: militante, matalino, masigasig sa gawain at malapit ang loob sa mga kasama (warm-hearted).

Napakapositibo ng kanyang karanasan sa bundok kapiling ng mga mandirigma ng Bagong Hukbong Bayan (BHB), kung kaya’t hindi kaagad siya maka-uwi sa siyudad upang maasikaso ang gawain sa paghahanda sa gagawing komperensiya.  Doon niya muling nakadaupang-palad ang dati niyang kasintahan noong estudyante pa siya.  Di naglaon, nakasal sila (isa ako sa mga sumaksi sa kasal) at saka lamang siya “pumanaog.”

Sunod na nagkita kami sa Maynila kaugnay nga ng paghahanda sa komperensiya.  Siya ang nahirang na pinuno ng komite sa paghahanda.  Sa maraming pagpupulong at konsultahan, kapansin pansin ang kanyang kasigasigan at dedikasyon sa gawain.  Masasabing kung hindi sa kanyang pagsisinop ay baka nagtagal ang paghahanda.  Isa pa ring katangian niya na hinangaan ko ay ang diwa ng pakumbabang pag-aaral.  Hindi nahihiyang magtanong o kumonsulta kung hindi alam at sabik din naman magbigay ng kanyang kaalaman.

Sabihin pa, matagumpay na naidaos ang komperensiya sa kabila ng kahigpitan ng mga panahong iyon – naideklara na ang suspensiyon ng habeas corpus, na-wanted na sya sa salang subersiyon at namiminto na ang imposisyon ng martial law.

Di naglaon, pagkatapos ng komperensiya ay nabalitaan kong nalipat siya sa Zambales, isang binubuksang lugar ng BHB. Matagal kaming hindi nagkabalitaan.  Sunod kong nabalitaan na nasa Bicol na siya, kung saan siya nahuli.

Ang naikuwento na lang sa akin nang siya’y madakip ay ang kanyang diwang magpumiglas, sa paano’y tinangka kaagad niyang makatakas, dangan na lang at napaliligiran na siya ng maraming sundalo.

Taong 1974 (buwan yata ng Oktubre) nang siya at ilan pang detenido ay matagumpay na nakatakas sa IPIL Rehabilitation Centers sa Fort Bonifacio.  Mangyari pa, marami ang natuwa sa positibong halimbawang ito.  Naglabas pa sila ng isang pahayag ng  paglalantad sa mga pang-aabuso ng mga military sa mga bilanggong pulitikal.

Makaraan ang ilang buwan (Hunyo 1975) nakatanggap ako sa kanya ng isang liham na siya palang magiging huling pakikipag-ugnayan  ko sa kanya.

Sa liham ay isinalaysay niya ang kanyang bagoong gawain bilang isang namamahala sa gawain ng pagbubukas ng isang sonang gerilya sa Timog Katagalugan. Napakataas ng kanyang moral sa kabila ng isang matinding personal na problema: ang napabalitang “pagbaligtad” ng kanyang asawa.  Nahalata ko sa sulat ang kanyang pagsisikap na ilagay sa tamang perspektiba ang personal na problema.  Malinaw ang  pagguhit niya ng linya sa pagitan ng Rebolusyon at kontra Rebolusyon, determinasyong pangibabawan ang personal na problema (na inamin niyang hindi kaagad malulutas) at matuto sa karanasan.

Hindi na ako nagkaroon ng pagkakataong sumagot bunga ng kahigpitan sa linya ng komunikasyon.  Ngunit hindi makakatkat sa alaala ang tatag at tining na loob, determinasyon sa gitna ng kahirapan at pagkamuhi sa kaaway na ipinahiwatig niya sa sulat at ipinamalas niya hanggang sa huling sandal ng kanyang buhay.

Sa alaala ni Kasamang Lory, iniaalay ko ang isang kasabihang narinig ko rito sa bilangguan: “Ang problema ay hindi kung lalaki ka o babae; ang problema ay kung handa kang lumaban o hindi.”

(Sa aking pagkatanda sinulat ito ng isang kasama na hindi nagpakilala mga ilang buwan pagkamatay ni Lorie. Walang pamagat ang kathang ito na kusa ko na lamang nilapatan.  Rosa Mercado)







ELEGY

“I cannot give you much or ask you much.”

not for a noonday walk,
the leaves and flowers we saw
collaged on asphalt--
no, nor my confessions to the grass;

not even, friend, the sufferer we created,
wave-crucified upon the rocks;
not even, friend, word-passion, yours
or mine;

only, that it is sad,
we have seen, and it is sad,
each other stripped to our youth.








December 11, 2012

A Glimpse into the Life and Times of Ma. Lorena Barros


Maria Lorena Barros lives on in the hearts and minds of people whom she touched in many ways. She is remembered as a dear friend, a brilliant poet-writer, a fearless feminist-activist, a caring daughter, a loving mother and a warm and genuine person. She is admired as a heroine following in the footsteps of Gabriela Silang and Gregoria de Jesus who fought against tyranny and foreign oppression. This short biography is but a glimpse into her short but extraordinary life, the woman called by her many nicknames as Lorie, Laurie, Lory, Wawi or in her many other aliases such as Cita, Luningning, Luz, Ligaya or Solita.

Lorie was born on 18 March 1948 in Baguio City. Her mother Alicia once nicknamed her Laurie, after the lead character in the book “Little Women.” Alicia had a short-lived relationship with Lorie’s father, Romeo Barros. Alicia rarely talked about Lorie’s father but it appeared that Lorie never met nor knew her father and was made to believe that he died soon after the separation. However this family lore remains a mystery. Suffice to say Alicia raised Lorie singlehandedly until she was 11 years old. Thereafter Alicia met another companion with whom she bore three more children, Rodrigo, Mercedes and Ramona.

Alicia’s early childhood had comfortable beginnings on account of her mother’s inheritance but this wealth was squandered gradually by her father’s wasteful ways until the family was reduced to penury. Alicia had to vend cigarettes by the time she reached high school. The Japanese occupation halted her desire to pursue higher education. War conditions dispersed the Morelos siblings among relatives living in the provinces. Sent to live among her relatives in Pampanga, Alicia was recruited by the anti-Japanese guerillas to serve as courier.

After the war, Alicia got a small paying job working for a wealthy relative’s family enterprise. Lorie was sent to study at the Instituto de Mujeres from grades 1 to 2 and transferred to St. Joseph’s College from grades 3 to 6. Lorie spent high school at the Far Eastern University and college at the University of the Philippines. In high school, Lorie became a leader in Student Catholic Action and received a special award for creative writing. She became editor of a high school paper and was active in school plays and gymnastics.

Perhaps because of economic deprivation, Lorie became aware of society’s harsh realities from early childhood. Going to Quiapo church with her mother every Friday, Lorie would observe beggars and the homeless wandering by. Lorie would often distress her mother with social questions such as why are there rich and poor people. Alicia who was fond of reading introduced Lorie to the world of books. Lorie started writing poems at age 10, her first attempts she would dedicate to her mother. As she grew older, her inclination bent towards creative writing. In one of her poems, she began to reflect a growing social awareness, prompting the editor of the Sunday Times Magazine to comment, “You’re so serious for one so young. Why write about skulls and such? At your age your world is still beautiful.” Her poem, “A Skull among the Flowers” was turned down.

In UP Lorie enrolled in Chemistry initially to please her mother but after three semesters of trying but failing to stir up an interest in equations and formulas, she shifted to Anthropology. She latched on to this course with much interest, making her a budding intellectual among her peers. Her creative and artistic side found expression in other fields. She joined numerous organizations including the UP Writer’s Club, Anthropological Society, Philosophical Society, and UP Bowling Team. Her writings took on a literary style with numerous poems and short stories submitted to the Philippine Collegian. She became editor of the Anthropology Bulletin for a year, where she started writing scholarly research. She also loved acting and joined in dramatic plays that were staged in several places. She mixed with the bohemian crowd, hanging out at the UP building basement much to her mother’s disapproval. College life for Lorie was a period of self-revelation and as her poems revealed, soul searching.

The defining moment of her life came with the onset of student activism. Lorie got embroiled in political issues like the Vietnam War and in ideological discussions that gripped the rank of students. She joined the Bertrand Russell Peace Foundation and the “Learning from the People Drive” of the Nationalist Corps, which brought her face to face with the impoverished folk from the countryside. Lorie easily connected with the plight of the poor as her mother’s meager income could barely suffice for her school needs. While living in Cubao, Lorie would sometimes walk a few kilometers to go back and forth to UP and would lunch on banana cue for lack of money. She worked her way to school taking jobs as a student assistant. But being a bright student, she got scholarship grants and became a part-time teaching assistant after graduating cum laude in Anthropology.

In 1969 she joined the Samahang Demokratiko ng Kabataan (SDK) whose platform aimed at seeking societal change through radical action. She joined countless rallies in front of Malacanang and the US Embassy. She joined exposure trips among poor peasants and immersed with workers on picket lines. As her activities became purposeful and deliberate, so was her diligence in shaping the philosophical underpinnings of her involvement.

The Women’s Liberation Movement in the West and the glorious exploits of Chinese and Vietnamese Women red fighters resounded in the mass movement. Lorie and other women members of the SDK were drawn to the exploits of these women. It became apparent that a women’s organization was essential to address the women question and integrate it with the burning issues of the day. Thus Lorie together with other female comrades founded and organized the Malayang Kilusan ng Bagong Kababaihan (Makibaka) in April 1970. Lorie led the picketing at the Binibining Pilipinas beauty pageant to protest against the commercialization of women and their unequal treatment in a male dominated society. At the outset, Makibaka succeeded in attracting women students from exclusive schools and other women who were hesitant to join heterogeneous youth organizations.

She became the chair and spokesperson of Makibaka and “mother hen” to members who found in her a source of strength and guidance in times of crisis, be it personal or political. Lorie steered Makibaka through the political debates that sought to sideline the women’s issue to bigger concerns. But even before she could probe deeper into women’s issues, Lorie had her sight on a far greater calling. Her analysis of socio-economic historical conditions had led her to the conviction that only a violent upheaval could liberate the long suffering masses from the yoke of local and foreign domination and exploitation.

A blow to Lorie’s love life came in early 1971. Her sweetheart Felix Rivera who joined the New People’s Army a year before died in a military encounter in Isabela. He was said to have stood up firing at the state troopers while covering the retreat of his comrades. Lorie nursed a broken heart while grimly resolving to carry on with the struggle. Spurred by the heightening political tensions with the suspension of the writ of habeas corpus, Lorie left Makibaka and went deeper into the underground. Initially, she was assigned to handle a propaganda conference that sought to render art and literature in the service of the revolution. While in the thick of preparations, she met a former college professor turned guerilla fighter Ramon whom she married in a ritual up in the northern hinterlands of Isabela. That union gave birth to a baby boy named Emil in November 1972.

Lorie’s initiation into the NPA came in August 1973. She was assigned in the Bicol area as a political instructor and officer. But the military soon caught up with her after three months. She was jailed at a local precinct in Sorsogon with her captors failing to establish her true identity. Shortly after, she was taken to Camp Vicente Lim then transferred to the Ipil Rehabilitation Center in Fort Bonifacio in May 1974 where the military found out who she really was. Inside the prison bars Lorie refused to be tamed. She joined with other detainees in protesting against bad prison conditions and led hunger strikes to demand their release.

Inside prison Lorie was reunited with her son. For a time both mother and son shared precious moments together, but this did not last. The spirit in her could not be stifled. She longed for freedom much so after learning that her husband Ramon was said to have surrendered and cooperated with the military. It was another blow to her political and personal life. She vowed to repair the damages done by her husband’s perceived betrayal. On 1 November 1974, at the height of heavy rains, Lorie together with five others managed to escape from the heavily guarded Ipil prison.

Lorie re-joined the guerrilla forces in Southern Tagalog where she was deployed before her arrest. It was a perilous decision. The area was besieged by military operations forcing the NPA units to move around constantly. Morale was low among NPA comrades as many had fallen into the hands of their enemies at grievous cost. Torture and summary executions of captured NPAs were common. Lorie held on tenaciously and even tried to uplift the sagging morale of her comrades but deep inside her spirit was deeply wounded. She was having nightmares and spoke in her sleep of “a whale trying to swallow me."

Her fateful end came on 24 March 1976 when the military was tipped of her mountain hideout in Mauban, Quezon just before dawn. A male comrade was said to have pleaded with her to move to another location after a local comrade who knew her whereabouts was feared to have been caught by government soldiers. Lorie refused to budge saying she would risk her life on the cadre’s trustworthiness. She was alone when the military surrounded her.

Accounts were spurious but Alicia recalled the words of the commanding officer who led the attack during her last moments. The officer said that they shouted at her to surrender but she fired back instead. She was mortally shot in the head. She tried to run away and was found bleeding among the bushes. In her dying breath she told the officer: “You were lucky to be alive, my gun jammed.” Her final words were, said the officer: “Let me die for my beliefs.” At the young age of 26, Lorie gave her precious life for her country and the cause she believed was worth dying for.